Αν ξεραμε τι τρωμε στην Ελλαδα σημερα...

Πρόσθετα τροφίμων καλούνται οι ουσίες, που δεν καταναλώνονται αυτόνομα, αλλά προστίθενται στα τρόφιμα στα διάφορα στάδια της παραγωγής, κατεργασίας, συσκευασίας και μεταφοράς. Η προσθήκη τους, είτε έχουν θρεπτική αξία είτε όχι, αποσκοπεί στην τεχνητή βελτίωση της γεύσης ή της εμφάνισης των τροφίμων αλλά και στη συντήρησή τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι πρόσθετες ύλες, που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγράφονται υποχρεωτικά στη συσκευασία του προϊόντος. Επειδή, όμως, συχνά χρησιμοποιούνται σε ένα τρόφιμο περισσότερα από ένα πρόσθετα και οι ονομασίες τους είναι διαφορετικές για κάθε χώρα, έχει αποφασιστεί η κωδικοποίησή τους.
Έτσι, όλα τα πρόσθετα χαρακτηρίζονται με έναν τριψήφιο αριθμό, στον οποίο προτάσσεται το κεφαλαίο γράμμα Ε. Σιγά σιγά, όμως, ο αριθμός των πρόσθετων ουσιών αυξήθηκε με αποτέλεσμα να έχουμε και τετραψήφιους αριθμούς, ενώ παράλληλα διαγράφηκαν αρκετές από αυτές από τη λίστα των εγκεκριμένων.
Η ισχύουσα ταξινόμηση των πρόσθετων τροφίμων έχει ως εξής:
- χρωστικές ουσίες: 100-199
Παράδειγμα αποτελεί το λυκοπένιο (Ε160d). Ανήκει στην ομάδα των καροτενοειδών και έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Απαντάται στις τομάτες, στις οποίες προσδίδει το κόκκινο χρώμα. Από πρόσφατες έρευνες προκύπτει ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου.
-συντηρητικές ουσίες: 200-299
Παράδειγμα αποτελεί το βενζοϊκό οξύ (Ε210). Χρησιμοποιείται σε μπύρες, μη οινοπνευματώδη αρωματισμένα ποτά, μαρμελάδες, ζελέδες, σάλτσες, χαβιάρι και διάφορα άλλα προϊόντα.
-αντιοξειδωτικές ουσίες: 300-399
Παράδειγμα είναι το ασκορβικό νάτριο (Ε301). Συμβάλλει στην ανάπτυξη του επιθυμητού χρώματος στα αλλαντικά αέρος και εμποδίζει την οξείδωση του λίπους.
- γαλακτωματοποιητές, πηκτικά μέσα και σταθεροποιητές: 400-499 Παράδειγμα είναι η μονολαυρική πολυοξυαιθυλενοσορβιτάνη (Ε432). Είναι γαλακτωματοποιητής-σταθεροποιητής. Χρησιμοποιείται σε επιδόρπια, σάλτσες, προϊόντα αρτοποιίας και διαιτητικά προϊόντα.
- ρυθμιστές οξύτητας: 501-540
Παράδειγμα αποτελεί το θειικό αργίλιο (Ε520). Χρησιμοποιείται σε ζαχαρωμένα φρούτα και σε κατεψυγμένα και αφυδατωμένα προϊόντα αυγών. - ενισχυτές και βελτιωτικά της γεύσης: 620-640
Παράδειγμα αποτελεί το γλουταμινικό οξύ (Ε620). Είναι βελτιωτικό γεύσης και συναντάται σε σάλτσες, σούπες και προμαγειρεμένα τρόφιμα. Χρησιμοποιείται πολύ συχνά στην Κίνα και για αυτό το λόγο το σχετικό σύνδρομο έχει γίνει γνωστό ως σύνδρομο του Πεκίνου. Είναι πολύ τοξικό, ενώ μπορεί να καταστρέψει το νευρικό σύστημα και να προκαλέσει ασθένειες, όπως είναι το πάρκινσον και το αλτσχάιμερ. Θεωρείται επικίνδυνο για εγκύους, παιδιά, ηλικιωμένους, υπογλυκαιμικούς και καρδιοπαθείς.
- γλυκαντικές ύλες: 950-970
Παράδειγμα αποτελεί η ασπαρτάμη (Ε951). Ανακαλύφθηκε το 1969 και προέρχεται από δύο αμινοξέα, το ασπαρτικό οξύ και τη φαινυλαλανίνη. Είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται σε τσίχλες, μαρμελάδες, αναψυκτικά και άλλα προϊόντα. Έχει συσχετιστεί με καρκινογένεση σε ανθρώπους και πειραματόζωα και με βλάβες του νευρικού συστήματος. Υπολογίζεται ότι η κατανάλωση συντηρητικών και προσθετικών τροφίμων κατά άτομο αγγίζει κατά μέσο όρο τα 4-5 κιλά το χρόνο. Τα τελευταία χρόνια η χρήση τους έχει αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεων και αντιπαραθέσεων όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες, αλλά πολύ περισσότερο τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, που μπορεί να έχει στην υγεία.
«Υπάρχουν συντηρητικά, που κρίνονται απαραίτητα για την αναστολή της ανάπτυξης παθογόνων μικροβίων στα τρόφιμα και είναι ασφαλή για τη δημόσια υγεία (π.χ. το ασκορβικό οξύ που χρησιμοποιείται ως αντιοξειδωτικός παράγοντας και είναι ταυτόσημο με τη βιταμίνη C)», σημειώνει ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου ΜSc, Αβραάμ Κάζης.
«Όμως η αλήθεια είναι ότι ένας σημαντικός αριθμός συντηρητικών έχει κατηγορηθεί για διάφορες βλάβες της υγείας, όπως υπερκινητικότητα, αλλεργίες, άσθμα, ερυθήματα, κεφαλαλγίες, ιλίγγους, ναυτία και πεπτικές διαταραχές.» Σε γενικές γραμμές οι ειδικοί συνιστούν να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων, όπως είναι τα μπισκότα, οι καραμέλες, τα παγωτά, οι έτοιμες σάλτσες κ.α., καθώς έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε συντηρητικά και πρόσθετα τροφίμων, τα οποία μπορεί να είναι επιβλαβή για την υγεία. Η σύσταση αυτή, είναι αυτονόητο, ότι αφορά πολύ περισσότερο τα παιδιά.