Δέκα στόχοι για τη νέα ΚΑΠ

ΕΦ’ ΟΛΗΣ της ύλης ήταν η χθεσινή (λίγο πριν τον φημολογούμενο ανασχηματισμό) συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθηγητής Αθανάσιος Τσαυτάρης, στους διαπιστευμένους συντάκτες του αγροτικού ρεπορτάζ. Μεταξύ άλλων, έκανε λόγο για σύσταση επιτροπών (αρχής γενομένης από τον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών), για την δημιουργία κοινής εθνικής πολιτικής, η οποία θα εστιάζει στην εξαγωγική ανάπτυξη 10 συνολικά αγροτικών προϊόντων. Επιπλέον, ανακοίνωσε ότι σήμερα θα δημοσιευθεί νέα προκήρυξη ύψους 21 εκατ. ευρώ για επενδύσεις στις υδατοκαλλιέργειες, αναφέρθηκε στις προσλήψεις επιστημόνων γεωτεχνικών στον ΕΛΓΟ και το ΥπΑΑΤ, ενώ παρουσίασε κάποια βασικά σημεία των εθνικών μας επιλογών για την Νέα ΚΑΠ.
ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
Ο υπουργός ανέφερε ότι σήμερα ξεκινάει η συζήτηση του ν/σ για τις υδατοκαλλιέργειες στη Βουλή, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου. «Οι υδατοκαλλιέργειες ανήκουν στους πρωταθλητές των εξαγωγών», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι στο νομοσχέδιο θεσμοθετήθηκε μια επιτροπή «task force» που θα ασχοληθεί με αυτό τον κλάδο και το ίδιο θα συμβεί με αντίστοιχες επιτροπές για 10 συνολικά προϊόντα που πρωταγωνιστούν στις εξαγωγές, όπως το ελαιόλαδο τα φρούτα και τα λαχανικά και τα αρωματικά φυτά. Αυτές οι επιτροπές θα αποτελούνται από ερευνητές, παραγωγούς και εξαγωγικούς φορείς.
Επίσης, σημείωσε ότι το προηγούμενο διάστημα είχε προκηρυχθεί ένα πρόγραμμα για τις υδατοκαλλιέργειες (48 εκατ. ευρώ για μεταποίηση ιχθύων και 58 εκατ. ευρώ για επενδυτικά σχέδια), από το οποίο έχουν εγκριθεί 48 αποφάσεις ένταξης για τη μεταποίηση και 100 αποφάσεις για τις επενδύσεις. Παράλληλα, ο υπουργός έκανε γνωστό ότι τις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθεί νέα προκήρυξη, ύψους 21 εκατ. ευρώ, για αυτές τις δύο δράσεις.
ΓΙΑ ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ
Μετά το νομοσχέδιο για τις υδατοκαλλιέργειες το επόμενο, σύμφωνα με τον υπουργό, θα αφορά τον ΕΛΓΟ – Δήμητρα, το οποίο τις επόμενες ημέρες θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση (μέσα στο οποίο εντάσσεται και το νέο οργανόγραμμα). Στη συνέχεια αναφερόμενος στις προσλήψεις στον Οργανισμό, έκανε γνωστό ότι το ΥπΑΑΤ συζητά με το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», για να δοθεί χρηματοδότηση, ώστε ο κάθε μεταδιδακτορικός που θα προσληφθεί να μπορεί να έχει ως βοηθό του ένα επιστήμονα κάτοχο master.
ΕΛΠΙΔΑ Η ΝΕΑ ΚΑΠ
Όσον αφορά τις εθνικές επιλογές για την Νέα ΚΑΠ, ο υπουργός δήλωσε ότι θα παρουσιαστούν στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας, που θα πραγματοποιηθεί στις 16 και 17 Ιουνίου 2014, στο Λουξεμβούργο. «Στο Συμβούλιο αυτό όλα τα κράτη μέλη θα παρουσιάσουν τις δικές τους προτάσεις. Εκεί θα περιμένουμε να πάρουμε το πράσινο φως από την Κομισιόν για το αν οι προτάσεις που θα καταθέσει η χώρα μας είναι σύμφωνες με την κοινοτική νομοθεσία. Στην συνέχεια το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα υπογράψει τη σχετική ΚΥΑ και θα τη δώσει για διαβούλευση, ώστε να μπορέσουν να «τρέξουν» τα οριστικά σενάρια για την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ. Στόχος όλες οι αποφάσεις που αφορούν την νέα ΚΑΠ να ληφθούν μέσα στις προβλεπόμενες προθεσμίες».
Μεταξύ των βασικών σημείων της διαμόρφωσης της Εθνικής Πρότασης, ο Αθανάσιος Τσαυτάρης ανέφερε:
1. ΕΝΕΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΟΣ
Ενεργοί γεωργοί, βάσει του Κανονισμού, θεωρούνται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που ασκούν γεωργική δραστηριότητα στην εκμετάλλευσή τους εφόσον οι άμεσες ενισχύσεις αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 5% των συνολικών εσόδων τους.
Τα νομικά πρόσωπα των οποίων η γεωργία δεν αποτελεί την κύρια δραστηριότητα θα θεωρούνται ενεργοί γεωργοί εφόσον αντλούν τουλάχιστον το 1/3 των εσόδων τους από τη γεωργική δραστηριότητα.
Όσοι λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις έως 4.000 € ετησίως θεωρούνται ενεργοί γεωργοί και για το λόγο αυτό δεν απαιτείται να πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις.
Δεν καταβάλλονται άμεσες ενισχύσεις κάτω των 250€ ετησίως ανά εκμετάλλευση για λόγους που έχουν σχέση με το κόστος λειτουργίας των εκμεταλλεύσεων και το δημοσιονομικό κόστος για τους ελέγχους και τις πληρωμές.
2. ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ (ΠΕ.Β.Ε)
Το πρώτο βήμα της αρχιτεκτονικής είναι διαίρεση της χώρας σε περιφέρειες και η κατανομή του εθνικού φακέλου σε αυτές τις περιφέρειες. Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση αλλά και τις μελλοντικές εξελίξεις προτείνεται η διαίρεση σε τρεις Περιφέρειες με βάση τον κύριο τύπο των αγροτικών συστημάτων, σε Βοσκότοπους, Γεωργικές εκτάσεις πολυετών καλλιεργειών και Γεωργικές εκτάσεις ετησίων καλλιεργειών
Ο διαχωρισμός αυτός είναι συμβατός τόσο με το παραγωγικό δυναμικό των εκτάσεων όσο και με την αξία της γης. Οι αξίες και η παραγωγικότητα των γαιών διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Οι βοσκότοποι της Ελλάδας είναι στην πλειοψηφία τους (95%) φτωχά μη παραγωγικά εδάφη, δημόσιες εκτάσεις που ενοικιάζονται στους κτηνοτρόφους προς χαμηλό αντίτιμο. Αντίθετα οι αρόσιμες εκτάσεις των μονοετών καλλιεργειών και των πολυετών καλλιεργειών είναι ιδιόκτητες μεγαλύτερης παραγωγικότητας και με υψηλότερη αξία ενοικίου.
3. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ
Προτείνεται η εφαρμογή της εσωτερικής σύγκλισης με σταδιακή γραμμική προσαρμογή της αξίας των δικαιωμάτων των γεωργών. Οι ενισχύσεις των γεωργών συγκλίνουν προοδευτικά προς μία ενιαία τιμή εντός κάθε περιφέρειας που θα επιτευχθεί στο έτος 2019. Επισημαίνεται ότι η πράσινη ενίσχυση δεν υπόκειται σε σύγκλιση και αντιστοιχεί σε 30% του εθνικού φακέλου. Με αυτό το σενάριο, η αρχική αξία δικαιώματος του 2015 υπολογίζεται αφού προσαρμοστούν οι αξίες δικαιωμάτων του 2014 στο νέο εθνικό φάκελο, την αρχιτεκτονική και την κατανομή των κονδυλίων στις περιφέρειες.
Έτσι οι αρχικές μεταβολές για τους γεωργούς είναι σχετικά μικρές. Η τελική αξία του 2019 υπολογίζεται απλά διαιρώντας το σύνολο του φακέλου της περιφέρειας με τις εκτάσεις της περιφέρειας. Το πηλίκο που προκύπτει είναι η αξία ανά εκτάριο του δικαιώματος για κάθε μία από τις τρεις ΠΕ.Β.Ε. αφού έχει υπολογιστεί η αρχική αξία, και η τελική του 2019.
Η ΕΤΗΣΙΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ
Η ετήσια προσαρμογή γίνεται γραμμικά, ισόποσα ανά έτος. Αυτός ο τρόπος σύγκλισης είναι αφενός διαφανής, κατανοητός, ήπιος, χωρίς να διαιωνίζει αδικίες του παρελθόντος και αφετέρου αναπτυξιακός, αν αξιοποιηθεί σωστά από τους γεωργούς, διότι δίνει κίνητρο για τη βελτιστοποίηση των οικονομικών αποτελεσμάτων μέσω της πώλησης των προϊόντων. Η ήπια σταδιακή μεταβολή των ενισχύσεων θα βοηθήσει τους γεωργούς που έχουν απώλεια ενισχύσεων να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να κάνουν πιο δυναμικές επιλογές στην πορεία των χρόνων. Τέλος θα διατηρηθεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο στήριξης ώστε να αποφευχθεί η εγκατάλειψη.
4. ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ
Προτείνεται η δέσμευση ποσοστού 2% του εθνικού μας φακέλου (προβλεπόμενο ανώτατο 3% από τον Κανονισμό) για τη δημιουργία εθνικού αποθέματος δικαιωμάτων. Τα δικαιώματα αυτά θα καλύπτουν τους νεοεισερχόμενους στη γεωργική δραστηριότητα.
5. ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ (ΜΕΙΩΣΗ)
ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ
Η μείωση των ενισχύσεων των μεγάλων εκμεταλλεύσεων θεωρείται λογική για την Ελλάδα που διαθέτει πολλούς μικρούς δικαιούχους, οι οποίοι έχουν ανάγκη τις ενισχύσεις για την επιβίωση τους.
Το άρθρο 11 του κανονισμού 1307/13 δίνει τη δυνατότητα στο Κ-Μ να μειώσει τις ενισχύσεις άνω των 150.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση κατά 5% το ελάχιστο. Προτείνεται η μείωση του 100% των ενισχύσεων πάνω από 150.000 € των εκμεταλλεύσεων (π.χ. Μια εκμετάλλευση που θα της υπολογισθούν δικαιώματα 157.000 € θα λάβει τελικά 150.000 €)
Τα ποσά που θα προκύψουν από αυτή την διαδικασία θα αναδιανεμηθούν στις μικρές εκμεταλλεύσεις.
6. «ΠΡΑΣΙΝΙΣΜΑ»
Το πρασίνισμα αποτελείται από μια δέσμη τριών υποχρεωτικών μέτρων (προϋποθέσεων) αναλόγως του τύπου των εκτάσεων. Τυπικά, ο κανονισμός αναφέρει ότι το 30% του εθνικού φακέλου αφιερώνεται σε αυτή την ενίσχυση. Πρακτικά η ενίσχυση αυτή θα αθροίζεται επί της βασικής ενίσχυσης και θα είναι ενσωματωμένη στα δικαιώματα της ενίσχυσης.
7. ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις που προβλέπονται από τον κανονισμό για μια σειρά τομείς είναι πολύ σημαντικές για τη διάρθρωση της αρχιτεκτονικής των ενισχύσεων για 3 λόγους:
θα καλύψουν τους κτηνοτρόφους οι οποίοι έχουν ειδικά δικαιώματα με αναφορά στο ζωικό κεφάλαιο και δε δηλώνουν βοσκότοπο
συμβάλλουν στην κάλυψη του ελλείμματος ζωοτροφών στην Ελλάδα και στην εκπλήρωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων της νέας ΚΑΠ (ψυχανθή)
δημιουργούν ένα επιπλέον κίνητρο αλλά και ένα επιπλέον εγγυημένο εισόδημα για τους γεωργούς που θα επιλέξουν τα συγκεκριμένα προϊόντα
συμβάλουν είτε στη διατήρηση της βιωσιμότητας κάποιων τομέων είτε στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών που θα οδηγήσουν στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου γεωργικών προϊόντων.
8. ΜΙΚΡΟΙ ΓΕΩΡΓΟΙ
Προτείνεται οι γεωργοί με ποσό ενίσχυσης (2015) έως 1.250€ ως ανώτατο όριο που προβλέπει ο κανονισμός να ενταχθούν αυτόματα στο καθεστώς των Μικρών Γεωργών, αφού υπολογιστεί η συνολική αξία των ενισχύσεων τους κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της νέας ΚΑΠ. Οι εν λόγω γεωργοί θα μπορούν να απενταχθούν (με αίτηση τους) χωρίς όμως κατόπιν να έχουν δικαίωμα επανένταξης στο καθεστώς.
Οι γεωργοί που συμμετέχουν στο καθεστώς εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του πρασινίσματος και τους δειγματοληπτικούς ελέγχους πολλαπλής συμμόρφωσης. Υποχρεούνται όμως να τηρούν τις υποχρεώσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης.
9. ΓΕΩΡΓΟΙ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
Η δράση των νέων γεωργών ηλικίας κάτω των 40 ετών, στοχεύει στην ανανέωση του γεωργικού πληθυσμού που έχει ανάγκη η ελληνική ύπαιθρος. Προτείνεται η εφαρμογή με προσαύξηση 25% επί της αξίας των δικαιωμάτων ενισχύσεων για μια πενταετία και για νέους γεωργούς κάτω των 40 ετών. Προϋπολογίζουμε 2% του εθνικού φακέλου για το συμπλήρωμα αυτό το οποίο θα καλύψει περίπου 88.000 περίπου εκτάρια. Οι νέοι γεωργοί θα μπορούν να ενισχυθούν και από το Δεύτερο Πυλώνα. Υπολογίζει το ΥπΑΑΤ κάθε έτος να ενισχύονται περίπου 18 – 20 χιλιάδες νέοι γεωργοί. Επίσης θα προσπαθήσει αν ενισχύσει και τους νεοεισερχόμενους γεωργούς μέσα από την αναδιανομή των ενισχύσεων.
10. ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ
Η ενίσχυση αυτή αποσκοπεί στη διατήρηση της βιωσιμότητας κάποιων οριακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων που βρίσκονται σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς. Προτείνεται η ενίσχυση αυτή να χρησιμοποιηθεί για την αναπλήρωση του εισοδήματος των εκμεταλλεύσεων που βρίσκονται σε τέτοιες περιοχές και καταγράφουν απώλειες μεγαλύτερες από 40% των άμεσων ενισχύσεων το 2015 σε σχέση με το 2010. Επίσης προτείνεται η πλήρης αξιοποίηση της συμπληρωματικότητας με το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης και η μεταφορά τμήματος των πόρων (40 εκ. ευρώ ετησίως) για την πρώην εξισωτική αποζημίωση από το δεύτερο στον πρώτο πυλώνα με σκοπό την ενιαία και καλύτερη αξιοποίησή τους.