Η Λευκή Βίβλος για την προστασία του πολίτη - Τι αλλάζει στην ΕΛ.ΑΣ.

 Την πρόταση για το νέο συμβόλαιο ασφάλειας μεταξύ πολιτών και υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, τη λεγόμενη Λευκή Βίβλο για την Προστασία του Πολίτη, παρουσίασε ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης. "Η πολιτική ασφάλειας είναι υπόθεση όλων και δεν μπορεί να μένει πίσω από κλειστές πόρτες. Χωρίς συνεννόηση δεν μπορεί να υπάρξει αστυνόμευση και χωρίς συνεργασία δεν μπορεί να υπάρξει ασφάλεια", τονίστηκε ενώ όπως αναφέρθηκε, στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει ποτέ ένα κείμενο αναφοράς με τις αρχές των πολιτικών ασφάλειας, σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης που έχουν τη δική τους Λευκή Βίβλο. Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα που θα ακολουθηθεί σημειώνεται ότι το αργότερο σε δύο μήνες γίνονται σχέδιο νόμου το νέο οργανόγραμμα και η νέα εκπαιδευτική πολιτική τα οποία προκύπτουν από τη φιλοσοφία της Λευκής Βίβλου.

Στην ερώτηση γιατί τώρα η Λευκή Βίβλος, το υπουργείο απαντά μεταξύ άλλων πως η πανδημία μετά την κρίση στον Έβρο έδειξε πως η ασφάλεια είναι καθημερινή άσκηση διαχείρισης κρίσεων, ότι χρειάζονται νέους θεσμούς και πολιτικές η διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών και η προσπάθεια μείωσης της αστυνομικής αυθαιρεσίας. Αναφερόμενος στους νέους σημειώνει ότι οι τρόποι που αντιμετωπίζεται η αστυνομία από μέρος των νέων και οι νέοι από μέρος της αστυνομίας απομακρύνει το μέλλον. Παράλληλα τονίζει πως η βία των ανηλίκων αυξάνεται σημαντικά και οι απαντήσεις δεν μπορεί να είναι μόνο αστυνομικές.
Σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο η Αστυνομία αλλάζει το πλαίσιο δράσης της ώστε να ανταποκριθεί πλήρως στις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Δίνει προτεραιότητα στην επικοινωνία έναντι της ανακοίνωσης, στη συνεννόηση έναντι της επιβολής, στη συνεργασία έναντι της σύγκρουσης.
Προτεραιότητες της ΕΛ.ΑΣ. αποτελούν η προστασία της καθημερινής ζωής, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών της οικογένειας και κυρίως των πιο ευάλωτων ομάδων. Η Αστυνομία του 21ου αιώνα έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- «Πράσινη», με ενίσχυση των δράσεων ανακύκλωσης
- «Έξυπνη» με χρήση νέων τεχνολογιών και καινοτομικών συστημάτων
- «Ψηφιακή» με περιορισμό των εγγράφων και αξιοποίηση συστημάτων επικοινωνίας και πληροφόρησης
- «Εξωστρεφής» με επικοινωνία και ενημέρωση του πολίτη και αξιοποίηση μέσων κοινωνικής δικτύωσης
- «Αλληλέγγυα και εθελοντική» με συμμετοχή στην υλοποίηση δράσεων κοινωνικής αλληλεγγύης και εθελοντισμού.
-«Αποτελεσματική», με ενίσχυση των δράσεων πρόληψης και αξιοποίησης εθελοντικών μονάδων αστυνόμευσης και άμεσης αντιμετώπισης του εγκλήματος και της βίας
-«Του ανθρώπινου δυναμικού» με αξιοποίηση και διαρκή ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και ενίσχυση της δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης
Η νέα λειτουργία της ΕΛ.ΑΣ.
Όπως αναφέρει η Λευκή Βίβλος, για να ανταποκριθεί στο διευρυμένο αίτημα ασφάλειας των πολιτών και στη σύγχρονη κοινωνική αποστολή της, η Ελληνική Αστυνομία αλλάζει το πλαίσιο δράσης της, ώστε να ανταποκριθεί πλήρως στις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Δίνει προτεραιότητα στην επικοινωνία έναντι της ανακοίνωσης, στη συνεννόηση έναντι της επιβολής, στη συνεργασία έναντι της σύγκρουσης. Η προστασία της καθημερινής ζωής, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών, της οικογένειας και κυρίως των πιο ευάλωτων ανθρώπων και ομάδων αποτελούν προτεραιότητες. Δίνεται έμφαση στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση όλων των μορφών βίας (ενδοοικογενειακή, έμφυλη, ρατσιστική, πολιτικός εξτρεμισμός κ.α.), στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών, στην αντιμετώπιση της παραβατικότητας ιδιαίτερα μεταξύ νέων ανθρώπων, στην προστασία των ευάλωτων και στην ενίσχυση της ασφάλειας στη γειτονιά, στην οικογένεια και στο διαδίκτυο. Ο στόχος είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας έναντι κάθε απειλής και κινδύνου.
Σταδιακά εγκολπώνεται μία σύγχρονη διαδικασία επικοινωνίας που δίνει έμφαση στην εξωστρέφεια και στην ενημέρωση των πολιτών, η οποία βασίζεται στη χρήση μίας γλώσσας επίκαιρης και κατανοητής, αλλά και στην αξιοποίηση των συμβόλων, των νέων τεχνικών οπτικοποίησης και παρουσίασης των μηνυμάτων, ενημερώσεων και λογοτύπων. Η Αστυνομία συνομιλεί δεν αποφαίνεται, λογοδοτεί δεν αποκρύπτει.
Το νέο επιχειρησιακό δόγμα περιορίζει την κατασταλτική λειτουργία των Υπηρεσιών της Αστυνομίας και δίνει έμφαση στην ήπια αστυνόμευση. Ειδικότερα, υιοθετούνται πολιτικές που προωθούν την ήπια αστυνόμευση, όπως η δημιουργία ομάδων διαλόγου και επίλυσης συγκρούσεων, η ενίσχυση του θεσμού του Αστυνομικού της Γειτονιάς και των Κινητών Μονάδων Αστυνόμευσης και η εντατικοποίηση του σχεδίου πεζών περιπολιών με την αξιοποίηση μέσων, όπως τα ποδήλατα και τα scooters, με σκοπό τη μετατροπή του σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα Κοινοτικής Αστυνόμευσης. Όλο το σχέδιο ήπιας αστυνόμευσης στηρίζεται και υλοποιείται σε συνεργασία με τους Δήμους, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, παράγοντας ένα νέο μοντέλο συνεργατικής ασφάλειας και δράσης. Το ανθρώπινο δυναμικό επιλέγεται, εκπαιδεύεται ειδικά και στην περίπτωση επιχειρησιακών ομάδων επανεκπαιδεύεται συστηματικά, υποστηρίζεται και ενδυναμώνεται ψυχολογικά. Η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα είναι από τις σημαντικότερες απειλές για την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή ασφάλεια, έχουν έντονη διασυνοριακή διάσταση και έχουν μετεξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις. Η συνεργασία, ο συντονισμός υπηρεσιών και η ανταλλαγή πληροφοριών είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση αυτών των δύο απειλών, καθώς συνδέονται και με την ασφάλεια συνόρων.
Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στις παγκόσμιες, ευρωπαϊκές και περιφερειακές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Αξιοποιεί πλήρως τα εργαλεία ανταλλαγής πληροφοριών και έχει ενισχύσει τη συνεργασία της με τις υπηρεσίες της Ε.Ε. (EUROPOL, EUROJUST, FRONTEX κτλ.), αλλά και με τις υπηρεσίες άλλων χωρών (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Μεγάλη Βρετανία κ.ά.), μέσω διμερών στρατηγικών συνεργασιών στους τομείς της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά και ειδικών διεθνικών επιχειρησιακών ομάδων, επενδύοντας σημαντικά στην αναβάθμιση της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας. Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της παραβατικότητας και της εγκληματικότητας βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στην εμφανή αστυνόμευση και στην αξιοποίηση ευέλικτων ομάδων που περιορίζουν το χρόνο ανταπόκρισης σε ένα περιστατικό και ενισχύουν την αποτρεπτική ικανότητα της Αστυνομίας. Για αυτό το λόγο, αποτελεί σταθερή προτεραιότητα η ενίσχυση σε εξοπλισμό και η μέγιστη αξιοποίηση των αντίστοιχων ομάδων της Ελληνικής Αστυνομίας.
Η διαχείριση κρίσεων σήμερα προϋποθέτει, όσο ποτέ άλλοτε, τη διαλειτουργικότητα, το συντονισμό, την έγκαιρη ανταλλαγή πληροφοριών, την προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού, αλλά και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας. Σε αυτή την κατεύθυνση, το 2020 ξεκίνησε η μεταρρύθμιση του μηχανισμού και η ενίσχυση των δομών διαχείρισης κρίσεων. Με το ν. 4662/2020 δημιουργήθηκε ο Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων. Επιπρόσθετα, η κρίση στον Έβρο συνετέλεσε στην καλλιέργεια μίας νέας κουλτούρας διαλειτουργικότητας Σωμάτων Ασφαλείας και Ενόπλων Δυνάμεων για τη διαχείριση των συνοριακών κρίσεων, υπό το συντονισμό του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, ενισχύεται και εκσυγχρονίζεται η διαδικασία κρίσεων εσωτερικής ασφάλειας με τη σύσταση και τη λειτουργία, υποστηρικτικά στον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, της Συντονιστικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Κρίσεων Εσωτερικής Ασφάλειας και παράλληλα με την αναβάθμιση του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων της Ελληνικής Αστυνομίας. Η διαχείριση και η προστασία των θυμάτων εγκλήματος και βίας είναι νέα διάσταση προτεραιοτήτων στη λειτουργία της Ελληνικής Αστυνομίας.
Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, στο πλαίσιο του νέου επιχειρησιακού δόγματος ενίσχυσης της ήπιας αστυνόμευσης και της προστασίας ευάλωτων ομάδων και ανθρώπων, ενισχύει τη θυματοκεντρική προσέγγιση. Σε αυτή την κατεύθυνση, α) χρησιμοποιούνται νέα πρωτόκολλα για την προσέγγιση των θυμάτων, κυρίως των ανηλίκων και των πλέον ευάλωτων, β) ενισχύεται η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς του δημοσίου, αλλά και με οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών για τη διαχείριση και τη διευκόλυνση των θυμάτων σε πρόσβαση σε δομές φιλοξενίας και υπηρεσίες υποστήριξης, γ) υλοποιούνται ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τους Αστυνομικούς που έρχονται σε καθημερινή επαφή με τα θύματα και υποστηρίζονται από ειδικό επιστημονικό προσωπικό της Αστυνομίας και δ) υλοποιούνται δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την αναγνώριση και την υποστήριξη των θυμάτων βίας και εγκλήματος.