“Υδροκλιματικά, βιοκλιματικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Πελοποννήσου”

 

Στην παρουσίαση του συγγράμματος “Υδροκλιματικά, βιοκλιματικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Πελοποννήσου”, που έγινε στην Ακαδημία Αθηνών, μετείχε ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παναγιώτης Νίκας , από κοινού με τον επόπτη του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας (ΚΕΦΑΚ) της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητή Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Ακαδημαϊκό Χρήστο Ζερεφό.

Το σύγγραμμα -το οποίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου- αποτελεί μία ολοκληρωμένη μελέτη για την κλιματική προσαρμογή της Περιφέρειας Πελοποννήσου, στην οποία αναλύονται και συγκρίνονται τα υδροκλιματικά, βιοκλιματικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της σε έναν χρονικό ορίζοντα που επεκτείνεται από το παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον.

Η μελέτη εκπονήθηκε από το ΚΕΦΑΚ σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου και την Ευρωπαϊκή Ενωση στο πλαίσιο της Πράξης “Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή στην Περιφέρεια Πελοποννήσου”.

Σημαντικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην εν λόγω μελέτη προέκυψαν από το Περιβαλλοντικό Παρατηρητήριο NEO (Navarino Environmental Observatory) στη Μεσσηνία, η δημιουργία του οποίου αποτέλεσε πρωτοβουλία του Χρ. Ζερεφού μαζί με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και την TEMES SA.

Ο Π. ΝΙΚΑΣ

Ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Π. Νίκας, στην εισήγησή του, σημείωσε μεταξύ άλλων τα εξής:

“Ο παραλογισμός και η απληστία του σύγχρονου ανθρώπου, όπως και ο ανταγωνισμός των κρατών μαζί με την κακή χρήση της τεχνολογίας και των επιτευγμάτων της επιστήμης, έχουν οδηγήσει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στην κλιματική αλλαγή, που εκδηλώνεται με τα βίαια φυσικά φαινόμενα και επιφέρει μη αναστρέψιμες συνέπειες στο περιβάλλον και στη ζωή μας.

Για την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής έχει προβλεφθεί η εκπόνηση περιφερειακών σχεδίων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σ’ όλες τις Περιφέρειες της χώρας μας. Ετσι, σε εφαρμογή της παραπάνω πρόβλεψης, εντάχθηκε στο επιχειρησιακό μας πρόγραμμα η μελέτη που παρουσιάζεται σήμερα, η οποία περιλαμβάνει ‘Την αναγνώριση των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών της Περιφέρειας Πελοποννήσου, την εκτίμηση της αναμενόμενης κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της, μαζί με προτάσεις κατασκευής κατάλληλων έργων για την αντιμετώπιση αυτών των επιπτώσεων’.

Στο ανωτέρω πλαίσιο εκπονήθηκε το Περιφερειακό σχέδιο για την Περιφέρειά μας από την Ακαδημία Αθηνών, τον πλέον καταξιωμένο επιστημονικό φορέα στο συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, προς την οποία εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες.

Ιδιαίτερες είναι οι ευχαριστίες μας προς τον Γενικό Γραμματέα  της Ακαδημίας  -καθηγητή κ. Χρήστο Ζερεφό και την ομάδα του- για την εργώδη επιστημονική της προσπάθεια, τις επισημάνσεις, τα συμπεράσματα και την καθοδήγηση για τις προτεραιότητες που πρέπει να αναλάβουμε στην Περιφέρειά μας για την εξάλειψη των αιτιών και την αντιμετώπιση των συνεπειών του φαινομένου  της κλιματικής αλλαγής.

Να προσθέσω ακόμα ότι στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, ιδιαίτερα στην τελευταία 20ετία παρουσιάζονται, με διαρκώς εντεινόμενο ρυθμό, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με καταστροφικές πυρκαγιές, πλημμυρικά φαινόμενα, διαβρώσεις στις ακτές, ανεμοστρόβιλους, λειψυδρία και υφαλμύρωση ή ξαφνικές χαλαζοπτώσεις. Επομένως, το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό, αλλά υπάρχει και γιγαντώνεται, αλλάζοντας τη ζωή και την καθημερινότητά μας.

Ασφαλώς, προσπάθειες γίνονται στην Πελοπόννησο, με πρωτοπόρο αυτή του αείμνηστου καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου και με τις συνεργασίες του με τις Ακαδημίες Στοκχόλμης και Αθηνών, με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, με την Αμερικανική Γεωργική σχολή και πλήθος περιβαλλοντικών οργανώσεων και με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και την παραδειγματική πρόταση ανάπτυξης. Γι’ αυτό η αφιέρωση του συγγράμματος στον αείμνηστο Καπετάνιο αποτελεί οφειλόμενη τιμή.

Από την άλλη, η ευρωπαϊκή και η κυβερνητική κατεύθυνση περιορισμού της χρήσης άνθρακα και προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κερδίζει συνεχώς έδαφος, γιατί αυξάνεται η συνειδητοποίηση του προβλήματος.

Το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων στη Μεγαλόπολη, σε συνδυασμό με τη δίκαιη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, θα είναι η μεγάλη συμβολή της Περιφέρειάς μας στην επίτευξη του σπουδαίου στόχου.

Όπως είπε ο μεγάλος  ωκεανογράφος  Ζακ Υβ Κουστώ, σε όλη τη διάρκεια  της ιστορίας ο άνθρωπος έπρεπε να αγωνίζεται με τη φύση για να επιβιώσει. Τώρα συνειδητοποιούμε ότι η επιβίωσή μας προϋποθέτει την προστασία της φύσης.

Τις θερμές ευχαριστίες της Περιφέρειάς μας προς την Ακαδημία Αθηνών και τον καθηγητή κ. Ζερεφό”.

ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ

Στην σχετική της ανακοίνωση, εξ άλλου, η Ακαδημία Αθηνών επισημαίνει, μεταξύ άλλων:

“Διαβάζοντας το σύγγραμμα, καθίσταται σαφές ότι κατά τις επερχόμενες δεκαετίες η Περιφέρεια Πελοποννήσου θα είναι ευάλωτη στις συνέπειες που θα επιφέρουν η αύξηση της θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων καθώς και η αύξηση της συχνότητας και της έντασης ακραίων κλιματικών καταστάσεων, όπως οι καύσωνες, οι ξηρασίες, οι ακραία έντονες βροχοπτώσεις και οι ημέρες με ακραίο κίνδυνο δασικής πυρκαγιάς που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της εξελισσόμενης ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Εντός του βιβλίου αναλύονται επίσης ο κίνδυνος της ερημοποίησης που διαφαίνεται ιδιαίτερα μεγάλος στο μέλλον, ιδιαίτερα στα ανατολικά τμήματα της Περιφέρειας Πελοποννήσου και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον και τους βασικότερους τομείς της οικονομίας και της ζωής του τόπου, όπως στα υδατικά αποθέματα και τη βιοποικιλότητα, την υγεία του πληθυσμού, τη γεωργία και την κτηνοτροφία, τον τουρισμό, τη συζήτηση ενέργειας και τη βιομηχανία. Δυστυχώς κίνδυνο διατρέχουν και τα μνημεία της φυσικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η Περιφέρεια της Πελοποννήσου έχει ήδη αναπτύξει μηχανισμούς ανάδρασης των επιπτώσεων της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής σε όλους αυτούς τους τομείς που ενδιαφέρουν την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία της. Η έμφαση βέβαια είναι στον αγροτικό τομέα, αλλά δίδεται επίσης έμφαση και στον τουρισμό, ο οποίος αναμένεται ότι θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην Περιφέρεια. Τόσο τα αγροτικά προϊόντα όσο και ο τουρισμός θα πρέπει να εκσυγχρονισθούν από πλευράς υποδομών και εφαρμογής σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων για την αύξηση της απόδοσης στη γεωργία και στην επιχειρηματικότητα. Μια σημαντική επίπτωση από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή είναι και η επαπειλούμενη ερημοποίηση κυρίως στις ανατολικές περιοχές της Περιφέρειας της Πελοποννήσου. Δυστυχώς, όλοι οι δείκτες ερημοποίησης δείχνουν να χειροτερεύουν καθώς οδεύουμε προς το μέσον του 21ου αιώνα.

Η θωράκιση με τα εγγειοβελτιωτικά έργα και τις παρατηρήσεις της εκτενούς μελέτης του Περιφερειακού Σχεδίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) της Περιφέρειας Πελοποννήσου θα αποτελέσει ένα σημαντικό ανάχωμα ανακούφισης από αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις. Ο προγραμματισμός της, μετά την πλήρη απολιγνιτοποίηση των πεδίων της ΔΕΗ, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με τις σημαντικές ικανότητες και δυνατότητες που παρέχει η παράδοση της Πελοποννήσου. Συγκεκριμένα, οι νέες θέσεις εργασίας που θα διατηρήσουν το βιοτικό επίπεδο και το ακαθάριστο προϊόν της Περιφέρειας θα πρέπει να στοχεύουν και στις σύγχρονες μεθόδους γεωργικής παραγωγής αλλά και στον τουρισμό. Σε ό,τι αφορά στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα σε θέματα υψηλής τεχνολογίας, αυτές δεν μπορούν να αποτελέσουν λύσεις για το εγγύς μέλλον.