Πως χασαμε τα 100 δις ευρω

Του Μπαμπη Παπαδημητριου
Φταίει το Μνημόνιο για την ύφεση; Φταίει η παγκόσμια κρίση; Φταίει η αδυναμία της Ευρωζώνης να εξεύρει αποτελεσματική λύση; Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όλοι οι προηγούμενοι παράγοντες είναι μέρος του προβλήματος. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί και να μοιράσουμε «ευθύνες» μεταξύ επιβεβλημένης και επιβαλλόμενης λιτότητας, να προσμετρήσουμε τις διαρθρωτικές πληγές της εθνικής μας οικονομίας και να παραδεχτούμε ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα δίχτυ ασφάλειας. Είναι επίσης σωστό ότι το διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα θα είχε μειωθεί απελπιστικά αν δεν είχε εξασφαλιστεί η εξυπηρέτηση και το κούρεμα του δημόσιου χρέους. Η ελληνική παραγωγή θα είχε υποστεί συντριπτικό πλήγμα αν η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση δεν είχε φιλτραριστεί από τη νομισματική σταθερότητα που έχει προσφέρει η Ζώνη του Ευρώ. Τα κράτη που δεν συνδέονται με ένα από τα λίγα διεθνώς αποδεκτά νομίσματα και δεν έχουν σοβαρό πλεόνασμα στο εμπορικό τους ισοζύγιο ήρθαν αντιμέτωπα με την ύφεση ή τη στασιμότητα στη φτώχεια.
Τέλος, όπως κάθε πρόγραμμα λιτότητας έτσι και το ελληνικό είναι σχεδιασμένα για να αφαιρέσουν από την οικονομία την υπερβολική δαπάνη. Με άλλα λόγια, η προσαρμογή οδηγεί στην ύφεση. Δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ που ξοδεύει το ελληνικό κράτος που να μη μετατρέπεται σε εισόδημα για κάποιον. Γι’ αυτό χρειάζονται επειγόντως και παραλλήλως μέτρα τόνωσης της επιχειρηματικότητας, δημιουργίας νέων ευκαιριών και ταχύτατων αποκρατικοποιήσεων.

Ακόμη κι έτσι όμως, η εξήγηση της ελληνικής ύφεσης πρέπει να συμπεριλάβει την απλή σκέψη ότι το ελληνικό ΑΕΠ μειώνεται όσο γρήγορα αυξήθηκε, και για τον ίδιο λόγο. Με την επίτευξη της σταθεροποίησης του νομίσματος, τα δάνεια στην οικονομία αυξήθηκαν με εκρηκτικό ρυθμό. Η ύφεση στην οικονομία ξεκινάει στα τέλη του 2008 και είναι τόσο ισχυρή που οδηγεί σε ύφεση λίγο μικρότερη της μονάδας το ΑΕΠ ολόκληρου εκείνου του έτους.
Προσέξτε τώρα το ακόλουθο. Μεταξύ Ιανουαρίου 2001 και Οκτωβρίου 2008 τα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα μεγαλώνουν με ρυθμό 2 δισ. τον μήνα, κατά μέσο όρο. Από τον Ιανουάριο 2004 η μέση αύξηση ήταν 2.480 εκατ. τον μήνα. Ομως, από τον Νοέμβριο 2008 και μέχρι τον περασμένο Φεβρουάριο η τάση εκείνη αντιστράφηκε πλήρως, με αποτέλεσμα να έχει αφαιρεθεί από την ιδιωτική πίστη το ποσό των 1.200 εκατομμυρίων. Μήπως το ποσό σάς φαίνεται μικρό; Αναλογιστείτε το εξής: αν η προηγούμενη τάση είχε συνεχιστεί η οικονομία μας θα είχε «ρουφήξει», στο ίδιο αυτό διάστημα των 40 μηνών, νέα δάνεια ύψους 100 δισ. ευρώ! Σε κάτι λιγότερο από αυτό το ποσό αναλογεί το μέγεθος της πιστωτικής ασφυξίας, στην οποία καταδίκασε τον ιδιωτικό τομέα ο καταστροφικός υπερδανεισμός των πολιτικών.