Ο αριθμός των ασφαλισμένων που κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου μεταβάλλουν τον ασφαλιστικό τους φορέα διαρκώς αυξάνεται και η εξέλιξη της αγοράς εργασίας και των παραμέτρων της προοιωνίζει και περαιτέρω αύξηση του αριθμού αυτού. Άλλωστε, στην Ελλάδα υφίσταται σημαντικό ποσοστό αυτοαπασχολούμενων ή ελευθέρων επαγγελματιών, οι περισσότεροι από τους οποίους ξεκινούν ως μισθωτοί. Στο πλαίσιο αυτό καθίσταται αναγκαία η ύπαρξη ενός συστήματος καθορισμού τόσο του αρμόδιου φορέα όσο και του τρόπου υπολογισμού σύνταξης στους διαδοχικά ασφαλισμένους, προκειμένου να επιτευχθεί ισορροπία αλλά και να υπάρξει αναλογικότητα στον τρόπο ρύθμισης των περιπτώσεων αυτών. Επομένως, η διαδοχική ασφάλιση υφίσταται όταν ένας εργαζόμενος ο οποίος είναι ασφαλισμένος σε ένα ασφαλιστικό οργανισμό, σταματήσει να εργάζεται και να ασφαλίζεται στον οργανισμό αυτό και αναλάβει άλλη εργασία ή ασκήσει άλλο επάγγελμα για το οποίο ασφαλίζεται σε άλλο ασφαλιστικό οργανισμό.
Οι πρόσφατες ρυθμίσεις στη νομοθεσία της κοινωνικής ασφάλισης επιχειρούν να ομογενοποιήσουν το συνταξιοδοτικό σύστημα τόσο των διάφορων φορέων κοινωνικής ασφάλισης όσο και των ασφαλισμένων στο Δημόσιο, θεσπίζοντας κοινά όρια ηλικίας και έτη ασφάλισης για τους ασφαλισμένους ανεξαρτήτως φορέα στον οποίο υπάγονται, καθώς επίσης και έναν ενιαίο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης, γεγονός που διευκολύνει στην εφαρμογή των κανόνων της διαδοχικής ασφάλισης.
Αρμόδιος φορέας για την απονομή της σύνταξης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης
Τα πρόσωπα τα οποία ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς δικαιούνται σύνταξη από τον τελευταίο οργανισμό, στον οποίο ήταν ασφαλισμένα κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας του οργανισμού αυτού, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του:
α) Πέντε (5) ολόκληρα έτη ή χίλιες πεντακόσιες (1.500) ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων όμως είκοσι (20) μήνες ή πεντακόσιες (500) ημέρες κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή αίτησης για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος.
β) Σαράντα (40) μήνες ή χίλιες (1.000) ημέρες, εκ των οποίων όμως δώδεκα (12) μήνες ή 300) ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου.
Αν ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή των ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, αλλά στην περίπτωση αυτή δεν έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή των μελών της οικογένειάς του λόγω θανάτου ή δεν πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, δικαιούνται σύνταξη αυτός ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, στον οποίο δεν περιλαμβάνεται ο τελευταίος, εφόσον:
α) Ο ασφαλισμένος που ζητά τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή αναπηρίας έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας ή είναι ανάπηρος με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού.
β) Πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού με τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, τότε το δικαίωμα του ασφαλισμένου κρίνεται από τους άλλους οργανισμούς στους οποίους ασφαλίστηκε κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας, εκτός από τον τελευταίο.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία όλων των οργανισμών στους οποίους ασφαλίστηκε πριν από τον τελευταίο, τότε ο τελευταίος οργανισμός είναι αρμόδιος για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος εφόσον ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην
ασφάλισή του χίλιες (1.000) ημέρες εργασίας ή σαράντα (40) μήνες ασφάλισης, εκ των οποίων τριακόσιες (300) ημέρες εργασίας ή δώδεκα (12) μήνες ασφάλισης αντιστοίχως την τελευταία πενταετία, και για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας και θανάτου, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλισή του οποτεδήποτε τριακόσιες (300) ημέρες εργασίας.
Ολόκληρος ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης υπολογίζεται από τον αρμόδιο για την απονομή της σύνταξης οργανισμό ως χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλισή του τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για τον καθορισμό της σύνταξης και δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε οργανισμού.
Η πρόσφατη νομοθεσία διατήρησε την αρμοδιότητα του τελευταίου φορέα για τις περιπτώσεις σύνταξης γήρατος, περιόρισε όμως τις προϋποθέσεις αρμοδιότητας του τελευταίου φορέα στις περιπτώσεις αναπηρίας ή θανάτου. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η θέσπιση χαμηλών προϋποθέσεων αρμοδιότητας (1.000 ημέρες εκ των οποίων 300 την τελευταία πενταετία ή εντέλει 300 ημέρες) πέραν του ότι διευκολύνει διαδικαστικά τη συνταξιοδότηση ασφαλιστικών περιπτώσεων στη φάση όπου ακριβώς έχουν την ανάγκη της κοινωνικοασφαλιστικής αγωγής περιορίζει και το λειτουργικό κόστος των φορέων στην προσπάθεια αναζήτησης του αρμόδιου για την απονομή σύνταξης φορέα.
Πιο συγκεκριμένα, με την παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 3863/2010, αντικαταστάθηκε το άρθρο 2 του Ν.Δ/τος 4202/1961 όπως αυτό ίσχυε μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 9 του Ν. 1405/1983 και το άρθρο 14 του Ν. 1902/1990, το οποίο καθόριζε τον αρμόδιο οργανισμό για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος στους ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν οργανισμούς είτε κύριας είτε επικουρικής ασφάλισης.
Με τις διατάξεις αυτές, που ισχύουν από 1/1/2011, διατηρείται η αρμοδιότητα για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος (όπως ίσχυε με τις διατάξεις του άρθρου 14 του Ν. 1902/90), ενώ επέρχεται διαφοροποίηση στην αρμοδιότητα για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας και θανάτου.
Αναλυτικά διακρίνουμε τα εξής:
Αρμόδιος ασφαλιστικός οργανισμός για να κρίνει αίτημα ασφαλισμένου ή μελών της οικογένειάς του, που ζητούν την εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης, είναι ο τελευταίος οργανισμός. Για να χορηγήσει όμως σύνταξη ο τελευταίος ασφαλιστικός οργανισμός η διάταξη θέτει δύο προϋποθέσεις:
Α) Να πραγματοποιήθηκαν στην ασφάλισή του πέντε (5) έτη ή χίλιες πεντακόσιες (1.500) ημέρες εργασίας, εκ των οποίων είκοσι (20) μήνες ή πεντακόσιες (500) ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος.
Για κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου, πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί στην ασφάλισή του σαράντα (40) μήνες ή χίλιες (1.000) ημέρες εργασίας, εκ των οποίων δώδεκα (12) μήνες ή τριακόσιες (300) ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης, και να πληρούνται οι διατάξεις της νομοθεσίας του.
Εάν στη νομοθεσία ασφαλιστικών οργανισμών υπάρχουν διατάξεις που θέτουν ειδικές προϋποθέσεις για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, οι προϋποθέσεις αυτές δεν λαμβάνονται υπόψη.
Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν πραγματοποίησε τον αριθμό ημερών εργασίας που αναφέρονται παραπάνω (δηλαδή 1.500 ημέρες, από τις οποίες 500 την τελευταία πενταετία για το γήρας, 1.000 ημέρες, από τις οποίες 300 την τελευταία πενταετία για αναπηρία και θάνατο) ή τις έχει πραγματοποιήσει αλλά δεν πληροί τις προϋποθέσεις που απαιτεί η νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού, τότε δικαιούται
σύνταξη αυτός ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τον περισσότερο χρόνο, εκτός από τον τελευταίο. Απαραίτητη προϋπόθεση για να διαβιβαστεί η αίτηση από τον τελευταίο ασφαλιστικό οργανισμό στον οργανισμό με τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης είναι:
α) Ο ασφαλισμένος που ζητά να συνταξιοδοτηθεί λόγω γήρατος να έχει συμπληρώσει ένα από τα όρια ηλικίας που προβλέπει η νομοθεσία του τελευταίου ασφαλιστικού οργανισμού .
β) Ο ασφαλισμένος που ζητά να συνταξιοδοτηθεί λόγω αναπηρίας να έχει κριθεί ανάπηρος με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του τελευταίου ασφαλιστικού οργανισμού.
γ) Για τη συνταξιοδότηση λόγω θανάτου των μελών της οικογένειας του ασφαλισμένου δεν απαιτείται καμία προϋπόθεση.
Για να δικαιωθεί ο ασφαλισμένος ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τον περισσότερο χρόνο (στον οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται ο τελευταίος οργανισμός), πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπουν οι διατάξεις της νομοθεσίας του.
Αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της νομοθεσίας του οργανισμού στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες ημέρες εργασίας, τότε η αίτηση διαβιβάζεται για κρίση στους άλλους οργανισμούς που ασφαλίστηκαν κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας εκτός από τον τελευταίο.
Επισημαίνουμε ότι για να διαβιβαστεί η αίτηση του ασφαλισμένου από τον οργανισμό με τις περισσότερες ημέρες εργασίας στον επόμενο κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας οργανισμό, δεν είναι απαραίτητο ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει ένα από τα όρια ηλικίας που προβλέπονται από τη νομοθεσία του ή να έχει κριθεί ανάπηρος με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του διότι η προϋπόθεση αυτή απαιτείται να υπάρχει μόνο στον τελευταίο οργανισμό.
Αν τελικά δεν συγκεντρώνει ο ασφαλισμένος τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης όλων των ασφαλιστικών οργανισμών στους οποίους ασφαλίστηκε διαδοχικά, τότε καθίσταται αρμόδιος και πάλι ο τελευταίος οργανισμός εφόσον ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλισή του:
α) Χίλιες (1.000) ημέρες εργασίας ή σαράντα (40) μήνες ασφάλισης, από τις οποίες τριακόσιες (300) ημέρες εργασίας ή δώδεκα (12) μήνες ασφάλισης αντίστοιχα, την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για κρίση δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος.
β) Τριακόσιες (300) ημέρες εργασίας οποτεδήποτε για κρίση δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου.
Τελικά, ο αρμόδιος για την απονομή της σύνταξης οργανισμός θα υπολογίζει ολόκληρο τον χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 περ. 4 του άρθρου 5 του Ν. 3863/10 ως χρόνο που διανύθηκε στην ασφάλισή του τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για τον καθορισμό του ποσού της σύνταξης και δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε οργανισμού.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου