Το χάσμα μισθών–ακινήτων μεγαλώνει, με την ιδιοκατοίκηση να απομακρύνεται για τους εργαζομένου

Η συζήτηση για την προσιτή στέγη επιστρέφει δριμύτερη: για έναν εργαζόμενο με μέσο μισθό στην Ελλάδα απαιτούνται σχεδόν δέκα χρόνια για να αποκτήσει διαμέρισμα 60 τ.μ. — χωρίς να υπολογίζονται τόκοι, έξοδα και φόροι. Τα νεότερα στοιχεία του Global Real Estate Bubble Index της UBS φωτίζουν το μέγεθος του προβλήματος και τη δυσκολία μετάβασης από το ενοίκιο στην ιδιοκατοίκηση.

Σύμφωνα με την έκθεση, ο δείκτης «ετών μισθού ανά 60 τ.μ.» στην Ελλάδα συγκαταλέγεται στους υψηλότερους της Ευρώπης. Η απόσταση αυτή εξηγείται από τον συνδυασμό σχετικά χαμηλών μισθών και ταχύρρυθμης ανόδου στις τιμές κατοικίας μετά την κρίση, με αποτέλεσμα η αγορά πρώτης κατοικίας να μένει όλο και πιο μακριά για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.

Η εικόνα επιτείνεται γεωγραφικά: στο κέντρο της Αθήνας οι τιμές είναι απαγορευτικές, ενώ στα προάστια η κατάσταση βελτιώνεται οριακά. Το μοτίβο αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό—σε μητροπόλεις όπως Ζυρίχη, Μόναχο ή Παρίσι, η ιδιοκατοίκηση «γράφει» πάνω από μία δεκαετία μέσου μισθού—όμως η ελληνική ιδιαιτερότητα είναι ότι οι μισθοί δεν ακολούθησαν την ανάκαμψη της αγοράς.

Ο δανεισμός δεν προσφέρει εύκολη διέξοδο. Με τα επιτόκια υψηλότερα και τους όρους χορήγησης πιο αυστηρούς, το συνολικό κόστος εξυπηρέτησης ενός στεγαστικού εκτινάσσεται και «κλειδώνει» τον δανειολήπτη σε δεκαετίες αποπληρωμής. Την ίδια ώρα, η άνοδος των ενοικίων λειτουργεί σαν «παγίδα»: αυξάνει το μηνιαίο βάρος και περιορίζει την ικανότητα αποταμίευσης για προκαταβολή.

Οι προτάσεις πολιτικής που αναδεικνύονται περιλαμβάνουν στοχευμένες ενισχύσεις για πρώτη κατοικία νέων, κρατικές εγγυήσεις στα στεγαστικά, αξιοποίηση και ανακαίνιση παλαιού κτιριακού αποθέματος σε προσιτές τιμές και σταθερό, προβλέψιμο φορολογικό πλαίσιο για την κτηματαγορά. Χωρίς παρεμβάσεις από την πλευρά της προσφοράς και της χρηματοδότησης, προειδοποιεί η UBS, το χάσμα μισθών–ακινήτων θα διευρυνθεί και άλλο.

Σε τελική ανάλυση, η ιδιοκατοίκηση στα 60 τ.μ. μετατρέπεται για πολλούς σε στόχο… δεκαετίας. Κι αυτό καθιστά την προσιτή στέγη όχι μόνο κοινωνικό ζητούμενο, αλλά και προϋπόθεση για μια υγιέστερη, λιγότερο άνιση οικονομία.